BAŞYÜCELİK HÜKÜMETİ – Salih MİRZABEYOĞLU

“Başyücelik Hükümeti”, bir Başvekil ve yeteri kadar vekilden mürekkeptir.

“Vekil” tâbiri, doğrudan doğruya “Başyüce”ye izâfetledir. Yâni onun vekilleri…

Her biri üçer müsteşarlığa bölümlü olan vekâletler, memur olduğu vazife bütününün, birkaç vekâlet çapında en girift ve en dolgun iş manzumesini belirtir.

Müsteşarlıklardan her birinin emrinde, kucakladığı işin kütle ve mahiyetine göre müteaddit umumî müdürlük organizmaları vardır. Bu umumî müdürlükler, günümüzün bakanlık teşkilâtına eş genişlikte ve unvan iptizaline mâni kıymettedir.

Vekâletlerden her birinin kumanda ve kurmay heyetini, bir vekille üç müsteşar kadrolaştırır. Her vek3aletin üç müsteşarı kendi aralarında tam bir iş âhengi belirttikleri gibi, bütün vekâletlerin müsteşarları da hükümet bütününde aynı şeydir. Siyaset yolundan gelecek olan vekillere nazaran meslek yolundan gelecek müsteşarlarda, vekillere eş bir terkip ve telif ruhu aranacaktır.

Hükümetin umumî siyasetini, Başvekilin reisliğindeki vekillerden mürekkep Vekiller Heyeti; hükümetin iç sistemini de, topluca Vekiller Heyeti’ne ve ayrı ayrı kendi vekâletlerine bağlı olarak, Başvekâlet müsteşarının reisliğindeki müsteşarlardan mürekkep Müsteşarlar Heyeti temsil eder. Müsteşarlar Heyeti daime Vekiller Heyeti’nin emriyle toplanır.

Din işleri reisliği ve seferde Başbuğ’luk ve hazarda Başkurmay’lık; doğrudan doğruya “Başyüce”nin o sahalardaki icra ve temsil hakkına izafetle, müstakil ve hükûmet üstü mahiyettedir. “Başyüce”nin reislik edeceği veya “Başyüce”yi temsilen Başvekil’in lüzum göstereceği Vekiller Heyeti toplantılarına, bu iki iş kutbu da, en ehemmiyetli söz ve fikir hakkıyla katılır.

Temyiz mahkemesi, devlet şûrası, muhasebe divanı gibi teşekküller, devlet ve hükümet siyâsetinde hiçbir fiilî mevkiî ve hakları bulunmayarak ve bütün harekiyetlerini sadece kendi mevzularındaki kanunlardan alarak, daima “Başyüce”ye izâfetle, Vekiller Heyeti’ne karşı her bakımdan müstakildir.

Vekiller Hayati âzasını, “Başyüce”nin “Yücele Kurultayı”ndan seçeceği bir Başvekil, “Başyüce”nin tasdikine arzetmek suretiyle tâyin eder. Hükümet üstü müstakil devlet organizmalarının başları, daima “Başyüce” tarafından tâyin edilir.

Bütün hükümet cihazı bütün şubeleriyle, “Yüceler Kurultayı” âzâsının her türlü teftiş ve murakabesine açıktır.

Teşkilat bakımından ana ölçü: Esasların esası, devlet idaresi ve cemiyet güdücülüğünü, milletin en yetkin ve seçkin fertlerinden kurulu bir “şûrâ” vasıtasıyla yürütmek ve bu “şûrâ”yı,  reyi alınmaksızın, bu reye ender şartlar içinde başvurulmak üzere –ki bu şartların zuhuru muhale yakındır–, en gerçek millet temsilciliği mevkiinde görmektir. Ötesi kemiyet ve basit müşahhaslardan ibaret… Kemmiyet ve dış kalıp plânında her şey ve her zaman değiştirilebilir ve icaplara uydurulabilir. Değişmez olan ruh ve keyfiyettir. Dava, sadece, bu ruh ve keyfiyete denk, dış kalıp ve teşkilâtı, usta mimarlar eliyle petekleştirebilmekte…

Salih Mirzabeyoğlu, Başyücelik Devleti, 3. Basım, s. 199, 200, 201