KERİMOV ÖLDÜ, UFUKTA KAOS VAR!
Özbekistan’ı 25 yıldan fazla süredir yöneten 78 yaşındaki İ. Kerimov’un “beyin kanaması” gerekçesiyle hastahaneye kaldırılmasının ardından, ölümünün kesinleştiği bildirildi.
Bölgedeki kaynaklarımızdan aldığımız bilgilere göre, Kerimov’un ilk olarak küçük kız Lola Kerimov tarafından “fecebook” sayfasında kamuoyuna duyurulan “beyin kanaması dolayısıyla hastahaneye kaldırılma”sının hemen ardından Kerimov’un öldü.
Özbekistan’ın başkenti Taşkent’teki hastane çevresinde yoğun güvenlik tedbirlerinin alınmasına neden olan bu gelişmeler, uyguladığı politikalarla bölgede dikkat çeken Kerimov sonrası ile ilgili, bölgedeki aktörleri tekrar harekete geçirdi.
Hatırlanacağı gibi, Özbekistan, Fetullahçılara ilk operasyon düzenleyen ülkeydi. 1992 yılında Özbekistan’da eğitim kurumları ve ticarî faaliyetleri ile etkinlik kazanmaya başlayan Fetullahçıların kurumlarına 2000 yılında el koyan Özbekistan rejimi, bu kurumlardaki isimlerin tamamını sınır dışı ettikten sonra, bazı Fetullahçı iş adamlarını da yargılayıp mahkum etmiş ve cezalarını tamamlamalarının ardından onları da sınır dışı etmişti. Özbekistan’ın bütün bu operasyonlarının biricik gerekçesi ise şuydu:
“Fetullahçılar, okullarında Amerikan Ajanı yetiştiriyor ve ticari faaliyetlerini paravan olarak kullanarak Amerika adına istihbarat topluyor!”
Buna karşın 2001’de başlayan Afganistan işgali sırasında Haçlı gücüne ülkede üs veren İ. Kerimov, 2005 yılında “Andican Katliamı” olarak anılan, Özbekistan’daki İslâmî Hareketlerin düzenlediği gösterilerdeki silahlı müdahalesi sonrası Amerika’dan gelen açıklamalar karşısında bu işgal üslerini kapatmış ve bütün Amerikan askerlerini ülkesinden çıkarmıştır.
Orta Asya’da Rusya’nın güçlü bir partneri olarak dikkat çeken Özbekistan sınırlarından girişte, Kerimov’un yazdırdığı şu cümle, Özbek devlet anlayışını ele veren bir ifâde olarak dikkat çekicidir: “Yenisini getiremeyeceksen, eskisini kaldırma”
Sovyetler Birliği’nin politbüro üyesi olan Kerimov, Özbekistan’da eski Sovyet rejimini devam ettirmesiyle de dikkat çekti.
Orta Asya özelinde verdiğimiz bu örnek, coğrafyamızdaki İslâmcı Hareketlerin fikir ve hareket plânında “getirecekleri yeni”yi bir sistem – dünya görüşü şeklinde ortaya koyamamış olmaları karşısında, rejim sahiplerinin “tabiî” bir argümanı olagelmiştir.
Kerimov’un ölümünden sonra yaşananlara ve muhtemel yaşanacaklara gelirsek;
Aynı kaynaklarımız, Özbekistan Başbakanı Şevket Mirzayev’in, İstihbarat Başkanı Rüstem Inoyatov ve Özbekistan Savunma Bakanı’nın desteği ile yönetimi sürdürme çabasında olduğunu bildiriyorlar. Buna karşın Kadirov sonrası ile ilgili Başbakan Yardımcısı Azimov ile İçişleri Bakanı ayrı bir blok oluşturma çabasındalar. Ve söylentilere göre bu ikinci bloğun en büyük destekçisi de, Kerimov’un büyük kızı Gülnara Kerimov.
Belki bu gelişmelerden çok daha önemli olan ise, Özbek İslâm Hareketi’nin “acil” koduyla Veziristan’da hazırlıklarına başladığı büyük kurultay toplantısı. Kerimov’un ölümünü bir fırsat olarak değerlendirmek isteyen Özbek İslâmî Hareketi, Afganistan, Tacikistan sınırlarında yer alan dağ geçitlerinde eriyen karların tekrar yollarını kapatmasından önce harekete geçecekler gibi…
Gelişmeler ne yönde seyreden bilinmez, fakat, Özbek Kerimov’un ölümü Orta Asya’da çok büyük hadiselere gebe…
ADIMLAR – ORTA ASYA