PARA

Ayhan SÖNMEZ

Tarih 10 Mart 2011, o vakitler kendileri Başbakan olan RTE ölçüyü (!) koyuyor:

– “(…) geçmişte yapılan sermayeyi renklerine, milliyetine, coğrafyasına göre bölme yanlışına biz son verdik… Paranın dini, imânı, milleti, vatanı olmaz; para paradır. Para cıva gibidir, kendisine uygun nereyi bulursa para oraya akar…”

Parayı diğer şeylere erişmekte bir araç olarak kullanabileceklerini zannedenler paranın salt araçtan ibaret kalmayacağını, bilakis bir belirleyici, müessir güç olabileceğini ve onun doldurduğu yerde imânın dahi şekil değiştirip, paranın belirlediği sınırlara boyun eğeceğini göremediler. Ve para son sözünü söyledi. İmân şekil değiştirerek paraya hizmet eder hâle geldi. İmân araç oldu. İnsana verdiği kudret hissiyle paranın pek çok insanın aşamayacağı bir sınavı onun önüne koyacağı bilinemiyordu. İdrak sahipleri bu gerçeği görürken bilgeliğe hiç talip olmayan diğerleri hâlâ kör.

Para, ahlâkî kriterleri olduğu gibi ailedeki bireylerin veya bir akraba, dost topluluğunun içinde karar merciinin kim olacağını belirleyen yegane güç. Fikrin, onun aksiyonu bilgelik ve ahlâkın değil paranın sağladığı kudretin hep belirleyici olduğu gözlerden gizlenirdi. “Para her şey” demekten insanlar utanırdı. Şimdi ise toplumca dersimizi aldık. Paranın neyi ne kadar satın alabildiği tartışması geçmişte kaldı, çünkü neleri satın alabildiği artık reddi mümkün olmayacak derecede ortaya çıktı. Para imândan da özgürlükten de daha büyük bir kudret. Kudreti fikir ve ahlâktan üstün tutan bir toplum için başka türlüsü düşünülemezdi… Ama işte, iş parayla da olmayacak işlere geldi çattı!