ESSELÂM 8 – Necip Fazıl KISAKÜREK
101 HADİS’TEN
İMAN-HAKİKAT-AKIL-HİKMET
-53-
«Allaha inandım de, sonra dosdoğru yürü!»
Hakikat sana teslim, imanından ötürü…
·
«Hikmetin başıdır Allah korkusu…»
Allah korkusundan, vicdan burgusu…
·
«Müminin görüşünden sakının» ey bilginler!
«Yaradanın nuriyle nazar eder müminler!»
·
«Yeter Allahtan korkmak, eğer gaye ilimse;
Ve cahil kalmak için, yeter güvenmek nefse!…»
·
«Hikmet Müslümanın kaybolmuş malı;
Nerde görse, kimde bulsa almalı!»
·
«Ne doğru söylemiş şu sözü şair Lebid:
Allahtan başka hersey bâtıl», içi boş ümid…
·
«Göster hakikatini bana eşyanın Rabbim!
Olduğu gibi göster!»… Söksün esrarı kalbim!
·
«Akılla rızklanan felâhı buldu.»
Üstün akıldır ki, Allahı buldu.
·
Renkleri ince ince ne anlatırsın köre?
«Konuşun insanlarla akıllarına göre!»
·
«Bir şey beklemeyin, «Kaçın ahmaktan!»
Korkun, aziz fikri yere atmaktan!
·
«Ara her yerde ilmi, o yer Çin olsun;
İlim isteği farzdır, her mümin için olsun…»
·
Seneler vurmadan silgiyi,
«Bağlayın kitapla bilgiyi!»
·
«Açıktadır İslâm» herkese meydan;
«İman ise gizlidir, yuvası vicdan…»
·
«Bir zaman gelecek ki, sabır göstermek dinde,
Kor tutmaya dönecek avucunun içinde…»
·
«Niyet göre işler»…
Ameli niyet işler.
(Tırnak içindeki kısımlar, hadislerin doğrudan doğruya meâlini, ekler de tefsirî mahiyette,
bağlı hikmetleri göstermektedir.)
101 HADİS’TEN
AHLÂK-DOĞRULUK-HAK-ADALET
-54-
«İnsanda güzel ahlâk için, gönderilişim;
Ahlâkı nokta nokta tamamlamaktadır işim…»
·
«İslâmda üstün insan,
Ahlâkı bütün insan…»
·
«Müftüler verse de fetvâyı,
Kalbine danış sen, dâvayı!»
·
«Allah ne yüze, ne mâl dolu ele bakar;
İhlâs ile yoğurulmuş kalbe, amele bakar.»
·
«Tacirlerin doğrusu» gönlüyle fakirlikte;
«Peygamberler, sıddîkler; şehidlerle birlikte…
·
«Ortalıkta üçüncü benim diyor Yaradan:
İşe kötülük girse, ben çıkarım aradan…»
·
Ne güzel şey, küçüklüğü gözetmek!
«Sadakadır kibirliye kibretmek!»
·
«Hakkın en sevdiği iş» çifte kutbu gözetmek,
«Allah için sevmek ve Allah için buğzetmek»…
·
«Hakkın en sevdiği savaşmada öz,
Baştaki zalime söylenen hak söz…»
·
Ölüp de ölmeyene ölüm cana minnettir,
«Ey Hak için can veren, ölümün ne nimettir!»
·
«Ne haldeyseniz tam o hale göre,
BaŞınızda sizi güden idare»…
·
Bilsin ki, baştakiler, işi güven yürütür;
«Halk içine casuslar salan, halkı çürütür!»
·
«Hepiniz çobansınız, sürüden mes’ul çoban…»
Çoban uyusun diye gözler dışardan yaban…
·
«Zenginlik, ne pul, ne mülk, ne binada,
Zenginlik, nefsiyle olmak gınada.»
·
Körler halkı Hakkın aynası sanmaz,
«Halktan utanmayan Haktan utanmaz.»
101 HADİS’TEN
KÖTÜLÜK-ZULÜM-NEFS-CİHAD
-55-
«Ateş nasıl yerse hep bitikleri,
Kıskançlık öyle yer iyilikleri…»
·
«Yoktur hasislikten beter bir illet…»
Dini karartmaya yeter bir illet…
·
«Komşuları açken» hissiz ve gafil
«Karnını doyuran müslüman değil..»
·
İslâm ki, birlikte örnek şekildir,
«Ayrılık saçanlar bizden değildir!»,
·
Kolayca inanır mümin, safdildir;
«İnsan aldatanlar bizden değildir!»
·
«Emîrin hediye alması zehir,
Yargıç rüşvet kabul ederse, kâfir…»
·
«Cinnetten bir şubedir gençlik» ki akla uzak…
Kadınlar da şeytanın yola diktiği tuzak.
·
Hakka kıyandır ki, asıl zalimdir,
«Halkın en kötüsü, kötü âlimdir.»
·
«Yabancı bir kavmi edenler taklit,
Ondandır!» vururlar öz ruha kilit…
·
«Kıyametten alâmet: Küfür ilmi süpürür;
Cehil yerleşir, şarap taşar, zina köpürür…»
·
Gurur mu; kemalleri yutan dipsiz uçurum!
«Ben kul gibi yemek yer, kul gibi otururum…»
·
Nefs ve kibir, tarla ve mahsûl, çifte günah…
«Sen nefsini alçalt, seni yükseltir Allah…»
·
Nefsini yenmektir ki, mümine büyük şandır;
«Mücahit, Allah için nefsiyle savaşandır!»
·
Bir şey değil orduların milyonları aşması…
«Ekber Cihat, tek kişinin nefsiyle savaşması…»
·
Pehlivan sanma ki, hasmını yatıran;
«Pehlivan, öfkede nefsini bastıran…»
·
Nefsleri övenler ihlâsla ırak…
«Saçın dalkavuğun yüzüne toprak!…»
·
«Hesaba çekin nefsi, hesaba çekilmeden!»
İş yok, nefsi tırnakla kanatmayı bilmeden…
101 HADİS’TEN
DÜNYA-AHİRET-SABIR-GAYRET
-56-
Ecel ânına değin
«Ölüm dilemeyin!»
·
«Yaradanın sevgisine gerekli
Amel o ki, az olsa da sürekli…»
·
«Bakmayın, namazlı, oruçlu kişi nasıl?…
Siz bakın kişinin parayla işi nasıl?»
·
Rızktan pay ayıran her zaman toktur;
«İktisat edene sıkıntı yoktur!»
·
«Ölüm yokmuş gibi dünyada gayret;
Ve hemen ölecek gibi ahiret!…»
·
«Mümin içten gayretli;
Allahsa en gayretli…»
·
«Sabah uykusu
Rızka bir pusu…»
·
«Yoksundur korkak tacir;
Rızklanır atak tacir…»
·
Allaha tevekkülde bulur kuvveti gönül;
«Halk içinde en güçlü, Hakka eden tevekkül…»
·
Çareyi tedbirde sanmak ne gaflet!
«Deveni hem bağla, hem tevekkül et!…»
·
Bir zahmeti seferdir;
Dayan «sabır zaferdir.»
·
İlk darbededir ki, sarsılır yürek;
«Sabır, sarsıntının başında gerek…»
·
Bütün dünya hülyada;
«Rahat yok bu dünyada…»
101 HADİS’TEN
GÜZELLİK-YENİLİK-İNCELİK-ASK
-57-
Her güzel, daha güzele yaver;
«Allah güzeldir, güzeli sever…»
·
Güzel yüzlülerden devşir çiçeği;
«Güzel yüzlülerden iste gerçeği!»
·
«Erkeğin güzelliği dilinde, lisanında…»
Güzel konuşan, Hakkın en büyük ihsanında…
·
«Dünyanızdan üç sey sevdim» ayrı ayrı barınmaz;
«Kadın, güzel kokular, gözümün nuru namaz…»
·
İslâm zaman boyunca her dem yeni akıştır;
«Günleri birbirine es geçen aldanmıştır!»
·
«Hediyeleşin», sakın kaş çatmayın, gülünüz!
«Sevişin, el sıkışın, aydınlansın gönlünüz…»
·
«Kolaylığı gösterin, zorlukla korkutmayın!
Müjdeleyin, şevk verin, zevk verin, soğutmayın!»
·
«Oturmayın kimsesiz ve harap kenarlarda;
Ha orda oturanlar, ha yatanlar mezarda…»
·
«Sade bina ediniz, mescitleri» pek sade;
«Şehirleri de, süslü, haşmetli, fevkalâde…»
·
«Benimdir o hadîs ki, kalbinize hoş gelir;
İçinizi soğutan hadîs, benim değildir.»
·
Gel, sevdiğine sokul!
«Sevdiğiyle olur kul.»
·
«Kelâm vardır ki, sihir,
Hikmettir bazen şiir…»
101 HADİS’TEN
TERBİYE-ÜLFET-AF-MERHAMET
-58-
«Ruhlar iki saf asker, kin ve aşkı bölüşür;
Bir olanlar el ele, olmayanlar dövüşür.»
·
«Büyükler oturun, âlimlerle konuşun,
Hakîmlerle buluşun!» budur yolu oluşun!
·
Ziyarette, izinsiz, engellidir önünüz;
«İzin isteği üçtür, verilmezse dönünüz!…»
·
İlk adımı selâm, geçidinizin;
«Selâmsız gelene vermeyin izin!»
·
Tertemizdir gerçek tövbe sahibi…
«Tövbe eden, günah etmemiş gibi…»
·
Değer yalnız kalbedir;
«Her pişmanlık tövbedir…»
·
Erkeğine bağlı kadın sırrı pek ince;
«Erkeğin helâki, kadına baş eğince…»
·
«Kadınlar erkeklerin parçası, dilim dilim…»
Güzel, temiz ve ince, her şey onlara teslim…
·
Varlık vesilesi anneye minnet…
«Annenin ayağı altında cennet…»
·
«Affedin, affedilirsiniz!»
Yoksa rahmetten kesilirsiniz!
·
O ki, rahmeti bildi, sonsuz şevke ulastı
«Allah sözü: Rahmetin gazabımı çok aştı!…»
·
«Sadakadır tatlı dil…»
Kalbe asılan kandil…
·
«Misafir sevmeyen insan hayırsız…»
Kendi kilerinde sanki bir hırsız…
101 HADİS’TEN
USUL-BİRLİK-AMEL-BÂTIL İNANÇ
-59-
«Evlenin ve çoğalın!» şeref büyük ümmette;
«Sizin çokluğunuzdur övüncüm kıyamette…»
·
«Allahın sevdiği» bir sofra demek,
«Üzerinde çok el toplanan yemek…»
·
Hatırlayın her solukta:
«Hakkın eli toplulukta…»
·
Cihazda birlik dışı kalmış âlet paslanır;
«Müminler binalardır, omuz omuza yaslanır.»
·
İtaat, ancak Hakkın emrindeyken cemaat,
«Yok, Allaha itaat etmeyene itaat!»
·
«Din öğüttür» sadece…
Gerçeği bildirmece.
·
Sadece «hiledir cenk…»
Ötesi top ve tüfek…
·
«Namaz, dinin direği»…
Gereklerin gereği…
·
Sürülmez doğmamış güneşlere pey;
«Peşin ödemeden ben almam bir şey…»
·
Seyahat edin, nice dertten kurtulursunuz;
«Seyahat edin, sıhhat bulur, rızk bulursunuz!»
·
«İki zaifin size hakkını haram ettim;
Biri desteksiz kadın, biri kimsesiz yetim…»
·
«Ümmet ki, kuvvetlide zaifin hakkı hapis;
Böyle ümmeti Allah asla eylemez takdis…»
·
«İşi nâehle vermek bozunca sıhhatini,
Beklemek lâzım artık kıyamet saatini…»
·
Küfre bırak, yıldızlara inancı!
«Müneccimler baştan başa yalancı!
·
İnanma, dese de gündüze gündüz!
«Fal küfürdür» sırra kıymak düpedüz…