42 CANA NASIL KIYDILAR?

Bartın’ın Amasra ilçesinde 42 madencinin katledilişi ile ilgili olarak devam eden soruşturma kapsamında, ortaya çıkan ihmaller zincirine her gün bir yenisi ekleniyor. Son olarak olay günü kaydedilen bir görüşmenin ses kaydı ortaya çıktı.

EKSİ 320 KOTUN HAVALANDIRMASINI SAĞLAYAN FANIN TAMİRİ YAPILMADI

Kazayı araştırmak için kurulan Meclis Araştırma Komisyonu toplantısına katılan Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, olay günü kaydedilen bir görüşmenin ses kaydını dinletti. Ses kaydında, eksi 320 kotun havalandırmasını sağlayan fanın tamiri için gelecek personel’in “Vardiyaya geç geleceğim” dediği duyuldu. Ancak buna rağmen üretime devam edildi.

FAN BOZUK OLMASINA RAĞMEN ÇALIŞMAYA DEVAM EDİLDİ

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin de bir fanın olay günü saat 11.00’de bozulduğunu açıklamıştı. Bilgin, “Madende patlama olmadan önce saat 11.00 civarında bir fan bozulmuş. Fan bozulduktan sonra değerlerde farklılaşma ortaya çıkmış. Ne yapılması lazım? İşletmenin hemen işi durdurması lazım. Suçlamak için söylemiyorum ama tabloyu görmek için. Oradaki kusurları yargı sürecine intikal etmiştir.” demişti. Soruşturma kapsamında tutuklanan mühendis Şahan Kahraman da “Bir sonraki vardiya, bu parçayı takacaktık” demişti.

KAPATILMASI GEREKİRKEN SİYASİ BASKIYLA ÇALIŞTIRILDI İDDİASI

Bartın’daki Amasra maden ocağının güvenlik sorunları nedeniyle sigortasız olduğu ve kapatılması gerekirken siyasi baskıyla çalıştırılmaya devam edildiğini ileri sürülen CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, Türkiye Taş Kömürleri’nin diğer dört madeninde de facia yaşanabileceğini söyledi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bugün (16 Kasım 2022 Çarşamba günü) Enerji ve Tabii kaynaklar Bakanlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Nükleer Düzenleme Kurumu, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) bütçeleri görüşüldü.

Görüşmelerde, Amasra maden faciasını gündeme getiren CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, “Amasra’da ağustos ayının sonu eylül ayının başı gibi özel sigorta için 3 kişilik heyet madene indi. Tahkimatla madende ciddi sorunlar olduğu ve bu sorunların 45 gün içerisinde çözülmesini talep ettiler.

Madende sorun tespit edildiği için sigorta yapılmadı. Mevzuata göre sigorta olmadan madenin çalışması yasak. Siyasi baskılarla maden çalıştırılmaya devam etti. Bu sürenin sonuna doğru facia meydana geldi.

Facianın ardından sigorta yetkilileri çağırıldı ve bu olay sümenaltı edildi. Bu iddialar doğruysa madenciler bile bile ölüme gönderildi” dedi.

“KAZANIN ÖNEMLİ SEBEPLERİNDEN BİRİ DE İŞÇİ AÇIKLARIDIR”

Maden faciasına yargı sürecinin takipçisi olduklarını belirten Genel Maden İşçileri Sendikası (GMİS) Hakan Yeşil, işçi eksikliğine değinerek, “GMİS olarak yıllardır, ağır şartlarda yoğun emek sarf ederek derin madencilik yapıyoruz. Bu madenciliği yaparken de şu kadar kişiyle çalışmamız gerekir.

Bunun bilimsel bir açıklaması ve karşılığı da var. Bu işlerin artık kolay olmadığını, yaşadığımız işçi açıkları nedeniyle 3 kişinin yapması gereken işleri 2 kişinin, 1 kişinin yaptığını yıllardır beyan ediyoruz. Hala aynı şeyi söylüyoruz.

TTK işçi açıkları sebebiyle iş güvenliği ve işçi sağlığı anlamında ileriki dönemlerde sıkıntılar yaşayacağız demiştik. Geldiğimiz noktada bu patlamanın nedenlerinden bir tanesi de işçi açıklarıdır.

İşçi açıkları giderilse hem iş güvenliği ve işçi sağlığı anlamında da büyük önlemler alınırken, daha sağlıklı ortamda daha fazla kömür üretimi sağlanacaktır. Kazanın önemli sebeplerinden bir tanesi de işçi açıklarıdır” dedi.

CİNAYET RAPORU

Maden şirketinin işçilerin güvenliği açısından gerekli harcamaları yapmadığı için gerçekleştiğini bilirkişi raporu ortaya koydu:

✓ Havalandırma yetersizdi.

✓ Kömür tozuyla mücadele edilmedi.

✓ Metan drenajı yapılmadı.

✓ Denetleme mekanizması çalışmadı.

HAVALANDIRMANIN İYİLEŞTİRİLMESİ İÇİN GEREKLİ YATIRIMLAR YAPILMADI

Bartın’da 41 madencinin can verdiği faciaya ilişkin soruşturmada müessese müdürü ve müdür yardımcısının da aralarında bulunduğu 8 kişi tutuklandı. Bilirkişi heyetinin hazırladığı ön inceleme raporunda ise cinayet gibi ihmallerin altı çizildi. Raporda, yetersiz ve etkisiz havalandırma sisteminin felaketteki en temel unsur olduğu belirtildi. Havalandırmanın iyileştirilmesine dair yatırımların hayata geçirilmediği vurgulandı.

KÖMÜR TOZUNUN OCAĞA YAYILMASI FACİANIN BOYUTUNU BÜYÜTTÜ

Metan drenajı uygulaması yapılmadığı belirtilerek ‘Bu durum kazanın bir başka temel nedeni. Metan drenajı yapılsaydı kaza önlenebilirdi’ denildi. Rapordaki ‘Kömür Tozu Mücadelesi’ başlığında ise grizu patlamasının kömür tozuyla ocağa yayılmasının facianın boyutunu artırdığının altı çizildi. ‘Bu durum tozla mücadele çalışmasının yetersizliğini gösteriyor’ ifadesi kullanıldı. Raporda etkili denetleme yapılmadığı da kaydedildi.

‘METAN DRENAJI UYGULAMASI YAPILMADI’

Raporda “Havalandırma” başlığı altında şu değerlendirmelerde bulunuldu: “TTK’ye bağlı ATİM’de (Amasra Taşkömürü İşletme Müessesesi) maden havalandırmasının iyileştirilmesine dair hayata geçmeyen yatırım ve iyileştirme projeleri, kazanın meydana gelmesinde önemli rol oynamıştır. Yetersiz ve etkisiz havalandırma sistemi olayın meydana gelmesindeki en temel unsurdur. Ocak içinde yeterli miktarda ve hızda hava dolaşımı sağlanamamış, bu nedenle yanıcı, patlayıcı gazları ve tozları insanların çalıştığı ve bulundukları yerlerde seyreltme ve hızla ortamdan uzaklaştırma görevi yerine getirilememiştir. Merkezi gaz izleme sisteminden alınan veriler incelendiğinde metan seviyelerinin müteakip defalar uzun süre boyunca yüzde 1,50 ve yüzde 2’nin üstünde kaldığı, neredeyse rutin olarak yüzde 1,50’yi, düzenli olarak da yüzde 2’yi aştığı için potansiyel patlayıcı metan seviyeleri oluşmuştur. Teknik olarak metan gazının alt patlama limiti olan yüzde 5’i geçtiği durumlar da yaşanmıştır ancak tertip defterler incelendiğinde ikaz ve alarm seviyelerinde maden ocağının kısmen dahi olsa boşaltılması yönünde bir önlem alındığı ve üretim miktarlarında bir azalma olduğu görülmemiştir. Havalandırma sistemi yeterli ve etkili olsaydı olayın meydana gelmesi önlenirdi.

‘Metan Drenajı” başlığında da “TTK’ye bağlı ocaklarda metan drenajı uygulaması yapılmamaktadır. Bu durum yaşanan kazanın, yetersiz ve etkisiz havalandırma ile birlikte temel nedenlerinden biridir. Metan drenajı uygulaması hayata geçirilmiş olsaydı meydana gelen kaza olayı önlenebilirdi” ifadelerine yer verildi.