ÖZ VATANINDA PARYA
Araştırmalar göstermektedir ki yurtdışında yıllarca gelen milyonlarca turist için adeta bir cennet olan vatanın, kendi vatandaşlarından her 10 kişiden 7’si, yıllardır kendi topraklarında tatil yapamamaktadır. Şairin dediği gibi; ‘’öz yurdunda garipsin, öz vatanında parya!’’
Yaz aylarının en sıcak günlerini yaşadığımız bu günlerde tatil sezonu ve turizm hareketliliği de hat safhasına ulaşmış durumdadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verilerine göre 2023 yılının ilk altı ayı (Ocak – Haziran) içerisinde ülkemizi ziyaret eden turist sayısı 22.945.402 kişiyi bulmuştur. Ülke nüfusunun çeyreğine ulaşan bu sayıların tatil sezonu içerisinde katlanması sürpriz bir sonuç doğurmayacaktır.
TUİK verileri ışığında turizm geliri Ekim, Kasım ve Aralık aylarından oluşan IV. çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla %22,2 artarak 11 milyar 374 milyon 206 bin dolar olmuştur. Turizm gelirinin %15,3’ü ülkemizi ziyaret eden yurt dışı ikametli vatandaşlardan elde edilirken ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel ya da paket tur ile organize etmiştir. Araştırmaya göre; bu çeyrekte yapılan harcamaların 8 milyar 274 milyon 401 bin dolarını kişisel harcamalar, 3 milyar 99 milyon 806 bin dolarını ise paket tur harcamaları oluşturmuştur. Turizm geliri, 2022 yılında bir önceki yıla göre %53,4 artış göstererek 46 milyar 284 milyon 907 bin dolar olmuştur. Bu yılki gelirin 34 milyar 477 milyon 12 bin dolarını kişisel harcamalar, 11 milyar 807 milyon 895 bin dolarını ise paket tur harcamaları oluşturmuştur. (Detaylı bilgi için lütfen bakınız: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turizm-Istatistikleri-IV.Ceyrek:-Ekim-Aralik-ve-Yillik,-2022-49606 )
Bu çeyrekle geçen yılın aynı çeyreğine kıyasla paket tur harcamaları (ülkemize kalan pay) %63,5, yerli uluslararası ulaştırma harcaması %49,5 ve spor, eğitim, kültür harcaması %42,4 artmıştır. Yıllık olarak değerlendirildiğinde ise paket tur harcamaları (ülkemize kalan pay) %125,2, spor, eğitim, kültür harcaması %90,5 ve uluslararası ulaştırma %68,9 artmıştır.
Bu çeyrekte ziyaretçiler ülkemizi %63 oranıyla en çok “gezi, eğlence, sportif ve kültürel faaliyetler” amacıyla ziyaret ederken ikinci sırada %23 ile “akraba ve arkadaş ziyareti”, üçüncü sırada ise %5,6 ile “alışveriş” amaçları yer almıştır. Yurt dışı ikametli vatandaşlar, ülkemize %72,3 ile en çok “akraba ve arkadaş ziyareti” amacıyla ziyarete gelirken yıllık olarak bakıldığında ziyaretçilerin geliş amaçlarında ilk sırasında %67,1 ile “gezi, eğlence, sportif ve kültürel faaliyetler” yer alırken yurt dışı ikametli vatandaşlar ülkemize %64,4 ile en çok “akraba ve arkadaş ziyareti” amacıyla gelmiştir.
Ülkemizin ‘’bacasız sanayisi’’ olan turizm gelirlerindeki artış oranları kuşkusuz ki sevindirici bir haber vermektedir. Bu oranların daha fazla artması en büyük temennilerimizden birisi olduğu gibi bu alanda yapılan yatırım ve çalışmaların da (doğaya zarar verme ve rant alanları açma haricinde) sonuna kadar destekçisiyiz.
Ancak üç tarafı denizlerle çevrili güzel ülkemizin her vatandaşının da yurt dışından gelen milyonlarca turist kadar bu güzel kıyıları, koyları, denizleri ve güzellikleri görebilme imkânı var mıdır?
Tüketici Birliği Federasyonu tarafından yapılan araştırmalar, 2023 yılında tatil için bütçesi olmadığını belirten tüketicilerin oranının yüzde iki artışla %71,76’ya yükseldiğini gözler önüne sermiştir.
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof Dr. Süphan Nâsır ve Araştırma Görevlisi Merve Kır yönetiminde yürütülen ve Haziran 2022 tarihini kapsayan araştırma ile 442 tüketicinin, 2022 yaz mevsimindeki tatil yapma kararı özelinde ortaya ayrıntılı sonuçlar çıkmıştır. 2021 sonbaharından 2022 yazına kadarki süre zarfını kapsayan araştırmalar ışığında; ülke ekonomisinde baş gösteren derin ekonomik kriz ve yüksek enflasyon ortamının getirdiği olumsuz koşullarla tüketicilerin tatile çıkma tercihlerine dair elde edilen veriler, tatile gitmemeyi tercih edenlerdeki artış oranının devamlılığı suretiyle birbiriyle uyum göstermektedir.
Ülke ekonomisindeki belirsizlik ortamı, ezici yüksek enflasyon ve fiyat artışlarındaki dengesizlikler doğal olarak tüketicilerin tatil planlarını ‘’hayale’’ çevirmiştir.
2022 yılı araştırmaları, salgın dönemi kısıtlamaları ve ekonomik nedenler sebebiyle tüketicilerin %61’inin son bir yıl içerisinde; %44’ünün ise son üç yıldır tatil yapamadıklarını gösterirken bu araştırmalar çerçevesinde tatile gidemeyen tüketicilerin %70’i, tatil için yeterli bütçelerinin olmadığını belirtirmiştir.
Ayrıca hane halkı içerisindeki sayının artmasıyla tatile gidememe oranlarındaki artış da paralellik göstermektedir. Ancak hane içindeki çalışan sayısının artmasıyla tatile gitme oranları da yükselmektedir. Araştırmalar, işveren ve profesyonel meslek sahibi olanların tatile gitme oranlarının daha yüksek olduğunun gösterirken öğrencilerin %75’inin, ücretli çalışanların ise %73’ünün tatile gidemediğini kaydetmektedir. Ayrıca tatile gidemeyen diğer grupların arasında özellikle esnaf ve emekliler de üst sıralarda yer almaktadır.
Ülke ekonomisindeki belirsizlik ortamı, ezici yüksek enflasyon ve fiyat artışlarındaki dengesizlikler doğal olarak tüketicilerin tatil planlarını ‘’hayale’’ çevirmiştir. Bu hayali bile kuramayacak durumda olan açlık ve yoksulluk sınırının altında kalan yurttaş sayısı hızla artmaya devam ederken tüketiciler, su, elektrik, gıda ve barınma gibi temel ihtiyaçları karşılama mücadelesinden öte bir tahayyülde bulunamamaktadır.
Araştırmalar göstermektedir ki yurtdışında yıllarca gelen milyonlarca turist için adeta bir cennet olan vatanın, kendi vatandaşlarından her 10 kişiden 7’si, yıllardır kendi topraklarında tatil yapamamaktadır. Şairin dediği gibi; ‘’öz yurdunda garipsin, öz vatanında parya!’’