KIRGIZİSTAN-BİŞKEK’TEKİ ÇİN BÜYÜKELÇİLİĞİ’NDE PATLAMA VE BİLİNMEYENLER
Henüz Özbekistan Devlet Başkanı İ. Kerimov’un ölümü üzerine “Ufukta Kaos Var” demiştik ki, haberimiz gününü tamamlamadan dünya çapında ses getiren ilk gelişme yaşandı: Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te bulunan Çin Büyükelçiliği’nde büyük bir patlama meydana geldi.
“Olayda bir kişinin öldüğü” ve olayın “elçiliğin kapısına çarpan, bir intihar eylemcinin kullandığı arabanın infilak etmesinden kaynaklandığı” dışında, görüyoruz ki Türkiye’deki medyada net bilgi yok.
Bölgeden aktarabileceğimiz gelişmeler şunlar:
ÇİN İSTİHBARATÇILARI BİŞKEK’TE
Denildiği gibi patlama Kırgızistan’ın başkent Bişkek‘teki Çin Büyükelçiliği‘nde meydana geldi. Bir ay öncesinde Kırgız bir bayandan satın alınmış Mitsubishi marka araba ile gerçekleştirilen saldırıda eylemi yapan kişi dışında hayatını kaybeden yok. Yüz km’lik bir hızla ana giriş kapısına dayanan arabanın infilak etmesinden önce, sabah erken saatlerden başlayarak söz konusu Çin Büyükelçiliği civarında bir helikopter sürekli alçak uçuş yapıyordu. Hatta bununla ilgili bölge sakinlerinin “gürültü ve taciz” şikâyetleri hükümet güçlerine de aktarılmıştı. Muhtemel ki, “bombalı araç” ihbarı dolayısıyla havada alçak uçuş gerçekleştiren helikopter, aracı arıyordu.
Kırgızistan’da şu zamana kadar böylesi “intihar eylemi” olmadığından, bu bir ilk. Ve saldırıyı şu zamana kadar kimse üstlenmedi.
Konuyla ilgili Atambayev hükümetinden henüz resmi bir açıklama yok. Yanlızca “bu bir terör saldırısıdır” açıklaması yanında “güvenlik tedbirlerinin arttırılması” kararı söz konusu.
Saldırının hemen sonrasında, Kırgızistan’a dikkat çeken bir hızla Çin’den istihbarat görevlileri geldi ve kendilerince araştırmalarına başladılar.
Çin, olayı “şiddetle” kınarken, Amerika da Büyükelçiliği’ni kapatarak görevlilerine “tatil” verdi.
KIRGIZİSTAN’DAKİ ÇİN
Çin’in Kırgızistan ve bölge ülkelerinde büyük ağırlığı var.
Her ne kadar Amerika ve Rusya’nın dünya güç dengeleri açısından ürettikleri politikalar sıkça gündeme geliyorsa da, “saman altından su yürüten” Çin’in bölgemizdeki etkisi azımsanamayacak kadar çoktur.
Çin, genel olarak konuyu takip edenlerin Afrika’daki faaliyetleri üzerinden bilindiği gibi, gittiği ülkelerdeki maliyetli projeleri üzerine alarak, o ülkelerin ekonomisinde ağırlık kazanıyor.
Bu çerçevede Kırgızistan’daki Çin ağırlığı, Amerika ve Rusya’dan az değil, bilakis, ekonomik olarak ilk sırada yer almaktadır.
Kırgızistan’daki hemen bütün “büyük projeler”in altında Çinli firmaların (dolayısıyla Çin Hükümeti’nin) imzası var.
Kırgızistan’ın en büyük problemlerinden biri olan “enerji bağımlılığı”na çözüm olarak yapılan “Kırgızistan Güney-Kuzey enerji hattı”, Kırgızistan’ın Özbekistan ve Kazakistan’a bu konudaki bağımlılığını sona erdirmiş büyük bir projedir.
Diğer yandan, Kara-Balta şehrinde ve Kırgızistan’ın güney bölgelerinde kurdukları büyük petrol kuyuları ile Kırgızistan’ın Rusya ve Kazakistan’a petrol konusundaki bağımlılığına son verdiler.
Kırgızistan’ın bütün karayollarını Çinli firmalar yapmış ve yapmaktadır.
Hemen bütün büyük inşaat firmaları ve inşaat malzemelerinin kaynağı da Çin…
Çin, ülke ekonomisini yönlendiren bütün bu ana kalemleri şirketleri üzerinden elinde bulunduran, dolayısıyla Kırgızistan ekonomisini elinde tutan en büyük güç.
Kırgızistan Hükümetleri’nin en büyük borcu daima Çinli firmalara, Çin Hükümetine.
Kırgızistan sınırları içerisinde tamamlanmış projelerle, ülkenin komşu ülkelere bağımlılığına son veren Çin, ekonomik olarak Kırgızistan’ı kendisine bağlamış durumdadır desek, abartı olmaz.
Dünyanın hemen her yerinde bir zamanların “komünist Çin”i tarafından “kapital” merkezli sürdürülen bu “örtülü sömürgeci politika” ile borçlandırılan hükümetlere “Büyük İpek Yolu projesi“ni kurtuluş olarak sunan Çin, ülkenin ekonomik ve siyasi programını kendisine bağlayarak etki alanını genişletmekte.
Kırgızistan’da Fetullahçı okullara gitmeyen etkili isimlerin (siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel alanda şöhret bulmuş isimler ve bürokratlar) çoğunun çocukları, eğitimlerini Çin’deki okullarda alır. Akayev döneminde imzalanan anlaşmalar kapsamında Kırgızistan’da etkili olmaya başlayan Çin, söz konusu Kırgızlar’ı kişisel olarak da kendisine bağlayacak şekilde Krediler vermekte.
Bu çerçevede Kırgızistan’da bu konuları takip eden hemen herkesin bildiği çarpıcı bir misâl:
OĞLU İÇİN KOCA DAĞI SATMAK
Kırgızistan-Çin sınırında meşhur bir dağ vardır; Uzun Gukush.
Sovyetler’in dağılmasından sonra Çin’in gelen her hükümetten istediği sınırımızdaki bu dağ, Kırgız eski Cumhurbaşkanı Akayev’in oğlu Aydar Akayev’in Çin’de uyuşturucu ile yakalanmasından hemen sonra, Akayev tarafından Çin’e verilmişti.
Kaynağını bu dağdan alan nehre bir türlü baraj inşâ edemeyen ve Kırgız hükümetinden izin almak zorunda olan Çin, bir hayırsız evladı için vatan toprağını peşkeş çeken Akayev sayesinde, artık Kırgızların “baraj yapma”sına izin verip vermeme hakkını eline almış bulunuyor.
Bugün yaşanan patlama vesilesiyle Kırgızistan özelinde verdiğimiz bu bilgiler sonrasında, Kırgızistan’ın ve bölge ülkelerinin (TÜRKİSTAN Coğrafyası’nın) hangi ellerde nasıl idare edildiğini ve siyasî-ekonomik olarak ne durumda olduğunu hayâl etmeye başlamışsınızdır umarız.
ADIMLAR OrtaAsya
